Cấu tạo xe nâng & nguyên lý làm việc của xe nâng hàng

Hiểu rõ cấu tạo xe nâng và nguyên lý làm việc của xe nâng hàng là nền tảng để cách vận hành xe nâng được an toàn và bảo trì hiệu quả. Ở bài viết này, Di Dời Nhà Xưởng Tiến Phát sẽ chia sẻ từng bộ phận chính và giải thích xe nâng hoạt động như thế nào, từ cơ chế cân bằng đến sức mạnh của hệ thống thủy lực xe nâng.

Cấu tạo xe nâng ngồi lái tiêu chuẩn

Để dễ hình dung, chúng ta sẽ phân tích chi tiết cấu tạo xe nâng đối trọng ngồi lái, loại xe phổ biến nhất. Cấu trúc này là nền tảng cho hầu hết các loại xe nâng, từ xe nâng điện đến xe nâng dầu, với các thành phần cốt lõi tương tự.

Khung gầm và đối trọng xe nâng (Chassis & Counterweight)

Khung xe nâng (chassis) được xem là bộ xương của xe, nơi liên kết tất cả các bộ phận khác. Gắn ở phía sau cùng là đối trọng xe nâng (counterweight), một khối gang đúc cực nặng có nhiệm vụ giữ thăng bằng cho xe khi nâng hàng.

Hệ thống nâng hạ (Lifting Mechanism)

Đây là bộ phận làm nhiệm vụ chính là nâng hạ hàng hóa, bao gồm:

• Khung nâng (Mast): Là một kết cấu thép thẳng đứng, cho phép giá nâng di chuyển lên xuống. Khung nâng này có chiều cao thường là 3m – 6m tùy vào loại xe.
• Giá nâng (Carriage): Là một tấm thép di chuyển dọc theo khung nâng, là nơi để lắp càng nâng và các bộ công tác khác.
• Càng nâng (Forks): Hai thanh kim loại hình chữ L dùng để trực tiếp nâng pallet hàng. Cấu tạo càng nâng phải làm từ thép cường độ cao để đảm bảo an toàn.

Hệ thống năng lượng và truyền động

Đây là nơi cung cấp sức mạnh cho xe, quyết định xe nâng chạy bằng gì.

• Động cơ xe nâng: Có thể là động cơ xăng, dầu, điện, LPG. Cấu tạo xe nâng động cơ đốt trong sẽ có thêm hệ thống làm mát, ống xả… trong khi xe nâng điện sẽ có bình ắc quy xe nâng lớn.
• Hệ thống phanh và truyền động: Nhận năng lượng từ động cơ và truyền chuyển động đến các bánh xe.

Hệ thống thủy lực (Hydraulic System)

Đây là bộ phận chính cung cấp năng lượng cho xe nâng thực hiện nâng hạ. Cấu tạo hệ thống thủy lực xe nâng bao gồm một bồn chứa dầu, bơm thủy lực, các van điều khiển và hệ thống xi lanh nâng hạ.

Hệ thống điều khiển và bánh xe

Bao gồm cabin lái với tay lái, vô lăng điều khiển, các cần điều khiển nâng hạ, bàn đạp…

Bánh xe nâng cũng là một bộ phận quan trọng, được chia thành hai loại chính là bánh đặc (cho sàn phẳng) và bánh hơi (cho địa hình gồ ghề).

Nguyên lý hoạt động của xe nâng hàng

Xe nâng hoạt động như thế nào? Dù có nhiều các loại xe nâng khác nhau trên thị trường, nguyên lý làm việc cốt lõi của xe nâng hàng là sự kết hợp giữa hai nguyên lý vật lý chính: nguyên lý đòn bẩy để giữ thăng bằng và nguyên lý thủy lực để tạo ra sức nâng.

Nguyên lý thủy lực trên xe nâng

Đây là nguyên lý cốt lõi tạo ra sức nâng cho xe. Hãy tưởng tượng nó giống như hai ống tiêm chứa đầy chất lỏng và được nối với nhau; một lực nhỏ tác động lên ống tiêm nhỏ sẽ tạo ra một lực lớn hơn nhiều ở ống tiêm lớn. Hệ thống thủy lực xe nâng hoạt động tương tự như vậy.

Khi nâng hàng

Khi người vận hành gạt cần điều khiển nâng hạ, bơm thủy lực được kích hoạt, hút dầu từ bình chứa và đẩy nó vào bên trong xi lanh nâng hạ dưới áp suất cực lớn. Áp suất này tạo ra một lực đẩy mạnh lên piston, làm cho khung nâng và càng nâng trượt lên thông qua hệ thống truyền động bánh răng, xích nâng.

Khi hạ hàng

Ngược lại, khi bạn đẩy cần điều khiển về phía trước, một van xả sẽ mở ra, cho phép dầu từ từ chảy ngược về bình chứa. Dưới tác động của trọng lực, piston và càng nâng sẽ hạ xuống một cách êm ái và hoàn toàn trong tầm kiểm soát.

Khi nghiêng cột nâng

Nguyên lý tương tự cũng được áp dụng cho hai xi lanh nghiêng đặt ở chân khung nâng. Người vận hành điều khiển các xi lanh này để thay đổi góc của cột nâng: nghiêng về sau để ôm chặt kiện hàng, tăng độ ổn định khi di chuyển; và nghiêng về trước để dễ dàng đặt hàng xuống pallet hoặc kệ.

Nguyên lý truyền động và điều hướng

Khi di chuyển

Năng lượng từ động cơ xe nâng (dầu, xăng, gas) hoặc mô-tơ điện được truyền đến các bánh xe chủ động (thường là bánh trước) thông qua một hệ thống phanh và truyền động phức tạp, giúp xe tiến hoặc lùi theo điều khiển của người lái.

Khi đánh lái

Điểm đặc biệt và là chìa khóa cho sự linh hoạt của xe nâng chính là nguyên lý lái và điều hướng xe nâng bằng bánh sau. Việc điều khiển hướng qua vô lăng tác động lên hai bánh sau giúp xe có bán kính quay vòng cực nhỏ. Điều này cho phép xe nâng dễ dàng xoay sở và định vị chính xác trong các không gian chật hẹp như lối đi giữa các kệ hàng hoặc bên trong container.

Các câu hỏi thường gặp về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của xe nâng

Cấu tạo xe nâng điện và xe nâng dầu khác nhau ở đâu?

Sự khác biệt lớn nhất nằm ở hệ thống năng lượng. Cấu tạo xe nâng dầu có động cơ đốt trong phức tạp, hệ thống làm mát, ống xả. Ngược lại, cấu tạo xe nâng điện đơn giản hơn với motor điện và một bình ắc quy xe nâng lớn, chính bình ắc quy này cũng đóng vai trò là một phần của đối trọng.

Tại sao xe nâng lại lái bằng bánh sau?

Việc lái bằng bánh sau giúp xe đạt được sự linh hoạt tối đa. Nó cho phép phần đuôi xe xoay một vòng rất hẹp, giúp xe dễ dàng xoay sở và định vị chính xác trong các lối đi kho hàng chật chội.

Nguyên lý xe nâng tay thủy lực có giống xe nâng động cơ không?

Nguyên lý xe nâng tay thủy lực cũng dựa trên sức mạnh của chất lỏng như xe nâng động cơ. Tuy nhiên, thay vì dùng bơm điện/cơ khí, người dùng phải dùng sức tay hoặc chân để kích bơm, tạo ra áp suất dầu để nâng càng lên.

Kết luận

Việc hiểu rõ cấu tạo xe nâng và nguyên lý hoạt động của xe nâng là kiến thức nền tảng giúp bạn vận hành xe an toàn hơn, nhận biết các dấu hiệu hỏng hóc sớm và bảo trì xe hiệu quả. Mỗi bộ phận xe nâng đều có một vai trò quan trọng, phối hợp với nhau để tạo nên một cỗ máy mạnh mẽ và linh hoạt.

Tham khảo thêm cấu tạo xe nâng trong nguồn uy tín wikipedia.